MİKİS (MİKAEL) THEODORAKİS

13.10.2021

Babası Girit'li, annesi Çeşme-Dalyanköylü, kendisi Sakız (Chios) adası doğumlu ünlü söz yazarı, besteci, aktivist ve politikacı Mikis Theodorakis aramızdan ayrıldı. Çeşme'nin karşı yakasında 96 yıl önce doğan Theodorakis, iki yakanın kültürel bağlarının ve dostluğunun en güçlü savunucularındandı. Çeşme-Dalyanköylü Pulaki ananın yiğit oğlunu üzüntüyle uğurluyoruz.

Onun annesi Çeşmeli Pulaki de güzel sesliydi. Mandolini de büyük bir beceri ile çalıyordu. Sesini anasından, militan duruşunu Giritli babasından miras aldı. 1000'den fazla şarkının söz yazarı ve bestecisidir. Müziğe ilgisi küçük yaşlarda başlar. 17 yaşında ilk konserini verir.

İtalya'nın Yunanistan'a saldırmasıyla 17 yaşında vatan savunması için direnişçilerin safında çarpışır. Ama, İtalyanlar ve işbirlikçileri tarafından hapse atılır. Bir süre sonra serbest bırakılır. Faşist Hitler ordularınca Yunanistan işgal edilir ve genç Mikis Theodorakis işgalcilere karşı direniş cephesinde yer alır. Bu kez de Nazilerce tutuklanır, ağır işgenceler görür ve ölüm cezasına çarptırılır. İnfazı gerçekleşen Mikis kurşuna dizilir ama büyük tesadüf sonucu ölmez, kurtulur.

1.Dünya Savaşı sona erer. Bu kez de Yunan İç Savaşı (1946–1952) başlar. Bir çok kez tutuklanır, ağır işkenceler görür. Fransa'ya sürgüne gönderilir. Paris'te burslu müzik eğitimi alır. 1962'de ülkesine döner. Pire milletvekili seçilir. 1967'de Albaylar Cuntası'nda ağır baskı ve işkenceler görür. Müziklerinin çalınması ve dinlenmesi cunta tarafından bildirgeyle yasaklanır. Yurtsever Cephe'yi kurup, yoldaşları ile cuntaya karşı direnirler. Yakalanır ve Oropo toplama kampına kapatılır. Ağır işkenceler görür, diri diri toprağa gömerler. Avukat babası, Girit'teki servetini satarak oğlunu kurtarır.

Dünya çapında sürdürülen dayanışma kampanyası sayesinde cezası sürgüne çevrilir. Sürgünde de faşist Albaylar Cuntası ile mücadele eder. Maria Farantouri ile birlikte konserler verip, Albaylar Cuntası'nı teşhir ederler. Cunta çöktükten sonra zaferle ülkesine döner. 1974'te milletvekili seçilir. 1986'da Türk-Yunan Dostluk Derneği'ni kurarlar. İstanbul'da verdiği konseri dillerden düşmez. 1988 seçimlerinde milletvekili seçilir. 1990–1992 seçimlerinde yine milletvekili olur ve Mitçotakis hükümetinde bakan olarak görev alır.

Klasik müziğin yanı sıra, geleneksel ve ulusal ritimlere, çalgılara ve yöresel ezgilere ağırlık vermiştir. “Epitafio (Mezartaşı)” yapıtı en çok ses getiren eseridir. Sayısız bale, senfoni, oratorya, opera eserleri bulunmaktadır. Ayrıca, birçok tiyatro ve film müziklerini yapmıştır. Özellikle, “Z” ve “Zorba” film müzikleri dünyada ses getirmiştir. “Zorba” filmi için bestelediği müzik, ülkesinde ve dünyada Sirtaki'nin yayılmasını ve sevilmesini sağlamıştır.

Çalışmalarından dolayı ulusal ve uluslararası bir çok ödülün sahibidir. 29 Temmuz 2015'te Linz Brucknerhaus'daki konserinde onu görme ve tanıma fırsatım olmuştu. Mauthausen Ballad, (Mathausen Üçlemesi) Mathausen toplama kampı kurbanı Yunan şair İakovos Kambanellis'in şiirlerinden yaptığı beste ayakta dakikalarca alkışlanmıştı. O, halkına ve insanlığa adanmış bir ömürdür. Mücadelelelerle dolu bir yaşam...

Mikis, ruhlarımıza ışık oldu, ses oldu. Demokrasi ve eşitlik isteyenlerin yolunu eserleri ve duruşu ile aydınlattı. Müziği ile; yaşama, savaşlara, haksızlıklara, çelişliklere, özgürlüğe, kültüre, sanata, yeni, yeni anlamlar kazandırdı. O, tüm yeteneklerini ülkesine duyduğu derin sevgiyle harmanlamış, evrensel barışa önemli katkılar sağlamıştır.

Yaşlı ve sağlığının elverişli olmamasına karşın; Filistin, Irak, Suriye, Afganistan konusunda hep ezilenlerin sesi olmuş, dünyanın dikkatini çekmeye çalışmıştır. Bugün, O'na haksızlık eden Zorba'lar anılmıyor ama Mikis Theodorakis sonsuzluğa kadar dinlenecek ve anılacaktır. Anısı önünde saygıyla eğiliyorum. Güle, güle yüce insan...