GAGAUZLAR

09.07.2025

Gagauzlar (Gökoğuz) çoğunlukla Moldovya ve Ukrayna'da yaşayan Hıristiyan Türklerdir. Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Brezilya, Kanada ve Türkiye gibi ülkelerde dağılmış durumdalar. Gagauzların 250 bin civarında nüfusları vardır.Gagauzlar (Gökoğuz) çoğunlukla Moldovya ve Ukrayna'da yaşayan Hıristiyan Türklerdir. Bulgaristan, Yunanistan, Romanya, Brezilya, Kanada ve Türkiye gibi ülkelerde dağılmış durumdalar. Gagauzların 250 bin civarında nüfusları vardır.
Ulusal dilleri Gagauzca olup, Türk dil ailesinin Oğuz grubuna aittirler. Türkçe konuşan topluluklarda Anadolu Türkçesine en yakın olanlar Gagauzlardır. Onlarla hiç zorluk çekmeden rahatlıkla anlaşabiliyoruz. Ortodoks inancına sahiptirler, bu da onları diğer Türkçe konuşan halklardan farklı kılar. Moldova, başkenti Komrat şehrinde olan Gagauzya Özerk Bölgesi'ne sahiptir. Gagauzların kökeni hakkında bir çok görüş vardır. Gagauzların ataları Türk halklarıdır. Gagauzlar, 13. yüzyılda Dobruca'ya yerleşen ve Oğuz devletini kuran Türk Selçukluların torunlarıdırlar. Onlar, 7. yüzyılda Volga kıyılarından Balkanlara göç eden ve 9. yüzyılda Hıristiyanlığı benimseyen Bulgar Türklerinin torunlarıdırlar. Yukarıda da belirttiğim gibi, Gagauzlar bugünkü Moldova Cumhuriyet'inde Romanya, Yunanistan, Ukrayna ve Bulgaristan'da yaşayan büyük bölümü Ortodoks Hıristiyan olan Oğuz Türkleridirler. Onlar dünya üzerinde farklı kültürleri olan ve farklı sebeplerden dolayı yok edilmeye çalışılan halklardandır. (Tıpkı Kalash halkı gibi) Son dönemde katmerleşen baskılar yüzünden seslerini duyurmaya çalışıyorlar. Gagauz ismi ilk kez Çarlık Rusya döneminde (1817) yapılan nüfus sayımındaki belgelerde Gagauzlar olarak geçmiştir. Gagauzlar hakkında ilk araştırmayı yapan Yaşar Nabi Nayır, Gagauz adının Gök sözcüğünden gelen Gag sözcüğüyle (Gag-auz) Oğuz(Auz) adının birleşmesinden meydana geldiğini, bundan dolayı bu kadim halka Gök-Oğuz denilebileceğini söylemiştir. Gagauzlar, Oğuz kökenli bir Türk boyudur. Balkanlara ve Ukrayna'ya 11. yüzyılda Asya'daki göç ettikleri ve Kıpçak, Oğuz, Peçenek boylarıyla aynı soydan geldikleri bilinmektedir. Dinlerini yerleştikleri bölgelerdeki halklardan etkilenerek ya da zorunluluktan değiştirmişlerdir. Yalnız Anadolu'dan gönderilenler Ortodoks olarak gelmiştirler. Yunanistan'ın bazı bölgelerinde karşılaştığım Ortodoks Türklerin bir bölümü Ukrayna'dan, bir bölümü de Niğde, Karaman ve Kapadokya bölgesinden gitmedir. Çeşitli etkinliklerine katıldım. Türküleriyle, folklorik yapılarıyla, dilleriyle tamamen bizim gibiler. Dillerini ve kültürlerini kaybetmemek için gelenek ve göreneklerini eksiksiz sürdürüyorlar.
1995 yılında bağımsızlıklarını kazanan Gagauzlar'ın başkenti Konrad'tır. Komrad şehir merkezinde Atatürk Caddesi vardır. (Atatürk 1930 yılında Gagauz'a Türk öğretmenler göndermiştir.) Diğer önemli şehirleri ise, Volkaneşt ve Çadır Lunga'dır. Eğer birgün bu güzel insanlar diyarına yolunuz düşerse, onlarla iletişim kurmakta zorlanmayacak, kendinizi evinizde gibi hissedeceksiniz. Şarap yapımında oldukça ileriler, size mutlaka şarap ikram edebilirler. Türk olduğunuzu öğrendiklerinde konukseverliklerinde sınır tanımazlar. Dedim ya, kendinizi evinizde hissedeceksiniz. Benden söylemesi...