Koronovirüs nedir?

12.03.2020

Çin’de ortaya çıkan ve zatürre gibi sonuçlar doğuran koronavirüs, Coronaviridae virüs ailesi içinde yer alır. Zarflı ve tek sarmallı RNA virüsleridir. Alfa, Beta, Gama ve Delta Coronavirüsler olarak başlıca dört türde sınıflandırılırlar. İnsan, yarasa, domuz, kedi, köpek, kemirgen ve kanatlılarda bulunurlar (evcil ve yabani hayvanlarda).Coronavirus’lar (Cov), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS – CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara neden olan bir virüs ailesidir. Yapılan kapsamlı araştırmalar sonucunda, SARS-CoV’un misk kedilerinden, MERS-CoV’un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı ortaya çıkmıştır. Henüz insanlara bulaşmamış olan ancak hayvanlarda saptanan birçok coronavirüs (koronavirüs) mevcuttur. Coronavirus’ların insanlarda dolaşımda olan alt tipleri (HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HKU1-CoV) çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir. SARS-CoV, 21. Yüzyılın ilk uluslararası sağlık acil durumu olarak 2003 yılında, daha önceden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkmış olup yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. Çin’de ortaya çıkan ve zatürre gibi sonuçlar doğuran koronavirüs, Coronaviridae virüs ailesi içinde yer alır. Zarflı ve tek sarmallı RNA virüsleridir. Alfa, Beta, Gama ve Delta Coronavirüsler olarak başlıca dört türde sınıflandırılırlar. İnsan, yarasa, domuz, kedi, köpek, kemirgen ve kanatlılarda bulunurlar (evcil ve yabani hayvanlarda).Coronavirus’lar (Cov), soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS – CoV) ve Ağır Akut Solunum Sendromu (Severe Acute Respiratory Syndrome, SARS-CoV) gibi daha ciddi hastalıklara neden olan bir virüs ailesidir. Yapılan kapsamlı araştırmalar sonucunda, SARS-CoV’un misk kedilerinden, MERS-CoV’un ise tek hörgüçlü develerden insanlara bulaştığı ortaya çıkmıştır. Henüz insanlara bulaşmamış olan ancak hayvanlarda saptanan birçok coronavirüs (koronavirüs) mevcuttur. Coronavirus’ların insanlarda dolaşımda olan alt tipleri (HCoV-229E, HCoV-OC43, HCoV-NL63 ve HKU1-CoV) çoğunlukla soğuk algınlığına sebep olan virüslerdir. SARS-CoV, 21. Yüzyılın ilk uluslararası sağlık acil durumu olarak 2003 yılında, daha önceden bilinmeyen bir virüs halinde ortaya çıkmış olup yüzlerce insanın hayatını kaybetmesine neden olmuştur. 
SARS ve MERS’e benziyor mu?
Hastalığa neden olan koronavirüs, SARS (ağır akut solunum yolu yetersizliği-2002) ve MERS (Ortadoğu solunum sendromu-2012) gibi koronavirüs ailesindendir. Koronavirüse Covid-19 (Kovid-19) adı verilmiştir. Covid-19 genomunun SARS koronavirüsü ile yüzde 70 benzerlik gösterdiği belirtilmiştir.
Koronavirüs nasıl bulaşır?
Koronavirüsler insanlar arasında hastalık yapabilen, bazı hayvan türlerinde (kedi, deve, yarasa) tespit edilebilen geniş bir virüs ailesidir. Hayvanlar arasında dolaşan koronavirüsler, zaman içinde değişim göstererek insana bulaşma yeteneği kazanabilirler ve böylelikle insan olguları görülmeye başlanır. Ancak bu virüslerin insanlar açısından tehdit oluşturması, insandan insana bulaşma yeteneği kazanmalarından sonra söz konusu olur. Covid-19, Çin’in Wuhan şehrinde canlı hayvan marketini ziyaret edenlerde ortaya çıkmış, insandan insana bulaşma yeteneği de kazanmış olan bir virüstür.
Koronavirüs belirtileri nelerdir?
Hastalık, 2-14 gün süren bir kuluçka süresinden sonra birden başlayan yüksek ateş (39 derece), öksürük ve nefes darlığı ile karakterlidir. Bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısının da olduğu görülmüştür. Hastalık genellikle orta-ağır bir klinik seyir gösterir. Ağır hastalanan ve ölen kişilerin büyük kısmı ileri yaştaki (>65yaş) altta yatan hastalıkları (akciğer hastalıkları, organ yetmezlikleri, kanser, diyabet, bağışıklık baskılayan hastalıklar) olan kişilerden oluşur. Genç sağlıklı erişkinlerde hastalık nispeten hafif seyreder.
Koronavirüs nasıl tedavi edilir?
Bugün için koronavirüslere etkili olduğu gösterilmiş ilaç yoktur. Bu nedenle hastalara şikayetlerini azaltacak ve varsa bozulan organ fonksiyonlarını destekleyecek tedaviler verilir. Ülkemizde yakın dönemde Çin’e bizzat ziyarette bulunmuş olan veya seyahat etmiş biriyle yakın teması olan kişiler, ateş, öksürük, solunum sıkıntısı gibi belirtileri olursa mutlaka en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.
Koronavirüsten korunma için ne yapılmalı
Hastalıktan korunmak için bir aşı söz konusu değildir. Bu nedenle korunmada şimdilik en etkili yöntem virüsle (hasta kişilerle) temas etmekten kaçınmaktır. Ülkemizde hastalığın yayılması söz konusu olmadığından toplumda özel bir önlem alınmasına gerek yoktur. Ancak solunum yolu enfeksiyonu yapan çok sayıda virüsün (grip, nezle vürüsleri vb.) insanlar arasında dolaşmakta olduğu kış aylarında sadece Covid-19'dan değil, diğer tüm solunum virüslerinden korunmak için el temizliğine dikkat edilmesi, temiz olmayan ellerin göz, ağız ve buruna götürülmemesi çok önemlidir. Hamilelerin de el temizliğine dikkat etmesi ve hasta kişilerle temastan kaçınması gerekir.