Kalp Krizi Nedir?

09.11.2022

Kalp Krizi Nedir?

Türkiye’de her yıl 200 bin kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan kalp krizi, kalbi besleyen atardamarlarda yaşanan ani tıkanma sonucu kalp kasının yeterli seviyede oksijen alamaması ve buna bağlı olarak kalp dokusunda hasar meydana gelmesidir. Kalbin kan akışını sağlayan atardamar duvarlarında yağ ve kolesterol gibi maddelerin birikmesiyle, plak olarak nitelendirilen yapılar ortaya çıkar. Bu plakların zamanla çoğalması damarı daraltır ve damar üzerinde çatlaklar oluşmaya başlar. Bu damar çatlaklarında baş gösteren pıhtılar, damarların tıkanmasına yol açarak kalp krizine neden olur. Türkiye’de her yıl 200 bin kişinin hayatını kaybetmesine sebep olan kalp krizi, kalbi besleyen atardamarlarda yaşanan ani tıkanma sonucu kalp kasının yeterli seviyede oksijen alamaması ve buna bağlı olarak kalp dokusunda hasar meydana gelmesidir. Kalbin kan akışını sağlayan atardamar duvarlarında yağ ve kolesterol gibi maddelerin birikmesiyle, plak olarak nitelendirilen yapılar ortaya çıkar. Bu plakların zamanla çoğalması damarı daraltır ve damar üzerinde çatlaklar oluşmaya başlar. Bu damar çatlaklarında baş gösteren pıhtılar, damarların tıkanmasına yol açarak kalp krizine neden olur. Kalp Krizi Belirtileri Nelerdir?Kalp krizinden hayatını kaybedenlerin oranı, trafik kazası nedeniyle hayatını kaybedenlere kıyasla 30 kat fazladır. Bilindiği gibi, sağlık söz konusu olduğunda erken tanı hayat kurtarmakta; bu nedenle kalp krizi şüphesi içerisinde olduğunuz an, vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurmanız hayati önem taşımaktadır. Tanı konusunda olabildiğince erken aksiyon almanın son derece önem arz ettiği bu gibi durumlarda, rahatsızlığın ortaya çıkardığı semptomları tanımak hasta sağlığı açısından oldukça kıymetlidir. Kalp krizinde en sık görülen belirtiler şunlardır:1. Göğüs Kafesi AğrısıKalp krizi genellikle göğüs kafesinin orta kısmında bir ağrıya sebep olur. Genelde birkaç dakika süren bu ağrı; baskı, ağırlık ve sıkışma olarak hissedilebilir. 2. Nefes DarlığıKalp krizi belirtilerinden biri olan nefes darlığı, göğüs kafesinde oluşan ağrıdan önce veya sonra gelişebilir. 3. Gövdenin Üst Kısmında Meydana Gelen AğrıSırtta, omuzlarda, boyun bölgesinde, çenede, bir veya her iki kolda ve midenin üst kısmında meydana gelen ağrı kalp krizi belirtilerinden biridir. En yaygın olarak görülen semptomların haricindeki kalp krizi belirtilerini ise şu şekilde sıralayabiliriz: ● Bulantı ve Kusma,● Aniden soğuk ter basması, ● Ani baş dönmesi,● Sebepsiz ani yorgunluk atakları (Genellikle kadınlarda görülür),● Mevcut şikâyetlerin gitgide artıyor oluşu. Kalp Krizini Tetikleyen Risk EtmenleriKalp krizi riskini tetikleyen iki önemli risk etmeni mevcuttur: Bu etmenlerden ilki, yapılabilecek herhangi bir değişikliğin elinizde olmadığı ‘’değiştirilemeyen riskler’’ grubudur. Değiştirilemeyen riskler grubunu şu şekilde sıralayabiliriz:● Genetik faktörler,● Yaş,● Erkek olmak (Östrojen hormonunun kalp krizi riskine karşı koruyucu olması, erkekler ve menopoz sonrası kadınlarda kalp krizi riskinin daha yüksek olduğunun göstergesidir.)Erkekler ve aile üyelerinde erken yaşta kalp krizi öyküsü olanlar, kalp krizi riski bakımından daha büyük bir tehlike altındadır. Bu riskler, yaşla birlikte paralel olarak artmaktadır.İkinci önemli risk etmeni ise kişinin kendi çabalarına bağlı olarak değişiklik gösterebildiği için ‘’değiştirilebilen riskler’’ grubu altında yer alır. Değiştirilebilen riskler grubunu şu şekilde sıralayabiliriz:● Sigara İçmek,● Şeker hastalığı(Diyabet),● Yüksek kan basıncı,● Obezite.Kalp Krizi Nedenleri Nelerdir? ● Kalp krizi riskini artıran en önemli sebeplerden biri, sigara kullanımıdır. Kalp krizi riski, sigara içen erkek ve kadınlarda neredeyse üç kat daha fazladır. ● Kandaki kötü kolesterol olarak tanımlanan ve yükseldikçe kalp krizi riskini artıran LDL oranı; sucuk, salam, sosis, kızartma, karides, tam yağlı süt ürünleri, mayonez ve krema gibi gıdaların tüketilmesiyle yükselir. Bu nedenle bu gıdalardan uzak durmak gerekir. ● Diyabet, kalp krizine neden olan hastalıklardan biridir. Çoğu diyabet hastasının kalp krizinden dolayı hayatını kaybettiği bilinmektedir. ● Tansiyonun yükselmesiyle kan damarlarındaki basınç da yükselir, kalp krizi riski ise buna paralel olarak %50 oranında artar.● İleri yaş, kalp krizi riskini artıran nedenlerden biridir. Zira yaş ile birlikte damarların yapısında bozulmalar meydana gelir. ● Kan damarlarında işlev bozukluğuna, damar sertleşmesine ve erken yaşlanmaya neden olan obezite, bu nedenlerden biri olarak gösterilebilir. Obezite ile beraber baş gösteren yüksek tansiyon, kolesterol ve diyabet de kalp krizi nedenlerinde önemli bir yere sahiptir.● Son olarak, karaciğerde üretilen C-reaktif protein, fibrinojen, homosistein ve lipoprotein A gibi maddelerin kanda yükselmesi de kalp krizini tetikleyen faktörler arasında yer alır. Kalp Krizi Ne Kadar Sürer?Kalp krizi anında belirtiler 20 dakikadan fazla hatta saatlerce sürebilir. Oldukça şiddetli olan kalp krizi ağrısı, baskı ve ağırlık hissine neden olur. Bunun dışında terleme, hazımsızlık ve ölüm korkusu kalp krizi anında ortaya çıkan durumlar arasında yer alır. Kalp Krizi Anında Ne Yapılmalıdır?Kalp krizi anında göğüste ağrı, yanma ve sıkışma şeklinde başlayıp sol kol ve serçe parmağına inen, akabinde boyun bölgesine doğru yayılan şiddetli bir ağrı meydana gelir. Kalp krizi bazı durumlarda şiddetli bulgular eşliğinde çok ani bir şekilde gelişir. Ancak çoğu kişide hafif bir ağrı yahut rahatsızlık hissi ile başlar. Genellikle yarım saatten fazla süren bu ağrı, hareket ettiğiniz takdirde şiddetlenir. Bu ağrıya soğuk terleme ve mide bulantısı eşlik edebilir. Kalp krizi anında vakit kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna ulaşılması gerekmektedir. Sağlık kuruluşuna ulaşana kadar kalp krizi geçiren hastanın, kriz anında yapması gerekenleri ise şu şekilde sıralayabiliriz: ● Kalp krizi belirtilerini hissettiğiniz an, ayaktaysanız bulunduğunuz yerde oturup dinlenin. Zira hareket etmek vücudunuzun oksijen talebini artıracaktır.  ● Üzerinizde gömlek, kravat gibi şeyler varsa bunları olabildiğince gevşetin. Bu arada telefonunuzla ambulans çağırabilir veya en yakınınızı arayabilirsiniz. ● Yanınızda biri varsa ve bu kişi ilk yardım konusunda bilgili değilse, size müdahale etmesine izin vermeyin. Bunun yerine yanınızdaki kişiye pencere ve kapıları açtırıp oksijen akışını sağlayın. ● Eğer araç kullanırken kalp krizi başlarsa, aracınızı kenara çekip yardım isteyin.

Kalp Krizi Tedavi Yöntemleri Nelerdir? Erken tanı ve akabinde uygulanan erken tedavi, kalbin aldığı hasarı minimuma indirmektedir. Kalp krizi şüphesine düşülen durumlarda, kesin teşhis konmamış olsa dahi bazı tedaviler uygulanmaktadır. Bu uygulamaları şu şekilde sıralayabiliriz: 

1.) Kan pıhtılaşmasını önlemek için aspirin
2.) Göğüs ağrısını yatıştırmak ve akabinde kan akımını iyileştirmek için Nitrogliserin
3.) Oksijen tedavisi
Kalp krizi teşhisinin kesinleşmesinin ardından uzman hekimler, kalp damarlarında meydana gelen tıkanıklığı açmak için vakit kaybetmeden gerekli tedaviye başlayacaktır. Bu tedavi yöntemlerini şu başlıklarla ifade edebiliriz: Trombolitik tedavi ve Perkütan Koroner Girişim.
Trombolitik Tedavi(Pıhtı Eritici İlaçlar)Damar içinde meydana gelen pıhtıyı eritmek için damar yolu ile pıhtı eritici ilaçların uygulandığı tedavi yöntemidir. Bu ilaç tedavisi, kalp krizinden sonraki ilk 6 saat içinde etkili olmakla beraber kalp krizi teşhisi kesinleştiği an uygulanmalıdır. Bu ilaçların ciddi kanamaya sebebiyet veren yan etkileri olduğu için, bu yöntem koroner anjiyografi imkânı bulunmayan bölgelerdeki sınırlı hasta grubunda tercih edilmektedir.
Perkütan Koroner Girişim(Koroner Anjiyografi ve Anjiyoplasti) Cerrahi olmayan bu yöntem, tıkanan veya daralma meydana gelen damarları açmak için kullanılır. Bu yöntemle; kol veya kasık damarının içinden ince, plastik ve ucunda balon bulunan bir tüp damar içinde ilerletilir. Darlık seviyesine ulaşıldığında balon şişirilerek damardaki plak ve pıhtı, damar duvarına yapıştırılır ve böylece tıkalı olan damarlar açılır. Bu sayede kan damarındaki kan akışı sağlanır. Bu işlem esnasında, darlık yerinin yıllar boyu açık şekilde kalmasını sağlayan stent adında yapılar yerleştirilmektedir. 
Bu tedavi yöntemlerinin dışında kalp krizinin diğer tedavileri ise ilaçlar ve hastada sağlıklı yaşam tarzının yerleştirilmesidir.