Meclis’te Kadın Milletvekili Profili

09.08.2023

Seçimler sonrası 600 vekilin olduğu Meclis'te kadınların oranı yüzde 20'nin biraz üzerinde. Bu da cumhuriyet tarihi boyunca kadınların Meclis'te en yüksek oranda temsil edilecekleri anlamına geliyor. Ancak birçok sivil toplum kuruluşu ve kadın hakları savunucusu, kadınların siyasette hala yeterince temsil edilmediğini görüyoruz ve Türkiye'nin yüzde 50'lik ideal kadın temsil oranından çok uzakta olduğuna dikkat çekiyor.Seçimler sonrası 600 vekilin olduğu Meclis'te kadınların oranı yüzde 20'nin biraz üzerinde. Bu da cumhuriyet tarihi boyunca kadınların Meclis'te en yüksek oranda temsil edilecekleri anlamına geliyor. Ancak birçok sivil toplum kuruluşu ve kadın hakları savunucusu, kadınların siyasette hala yeterince temsil edilmediğini görüyoruz ve Türkiye'nin yüzde 50'lik ideal kadın temsil oranından çok uzakta olduğuna dikkat çekiyor.
-Meclis’te geçtiğimiz dönem %17,1 olan kadın temsil oranı, yeni dönemde %20,1’e yükseldi.-Meclis’e en çok kadın milletvekili Yeşil Sol Parti’den girdi. Bu oranı sırasıyla AK Parti, CHP, İYİ Parti ve MHP takip etti.-Yeni dönem Meclis’te 31 ilden kadın milletvekili yer almazken Nevşehir ve Giresun ise Meclis’e ilk kez kadın milletvekili gönderen iller oldu.-Dünya sıralamasında %17,4 oranla 133. sırada yer alan Türkiye, yeni dönemle birlikte 113. sıraya yükseldi.335 yeni MilletvekiliYeni dönem yeni isimleri Meclis sıralarına taşırken pek çok milletvekili de yeniden seçildi.-600 milletvekilinin 335’i ilk kez Meclis’e girdi.-Yeniden seçilen MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, CHP İstanbul milletvekilleri Erdoğan Toprak ve Engin Altay 7. dönemlerine girerek Meclis’in en deneyimli milletvekilleri arasında yer aldı.-Meclis’te 6’ıncı dönemine giren ve 20 yılı aşkın süreyi geride bırakan ise 13 milletvekili bulunuyor.-İYİ Parti Yozgat Milletvekili Lütfullah Kayalar, 24 yıl aradan sonra Meclis’e geri döndü. 36 yıl önce (18. Yasama Dönemi) Meclis’e giren Mustafa Sarıgül de yeniden seçilmiş oldu.-Yeni dönemde Meclis’te 30 yaş ve altında ise 5 milletvekili var.Geçen dönemlerde olduğu gibi Meclis’in meslek profili yeni dönemde de genellikle avukat, tıp doktoru ve mühendislerden oluştu.-600 milletvekili mesleklerine göre incelendiğinde milletvekillerinin 119’u avukat, 62’si mühendis, 50’si iş insanı, 32’si yönetici, 31’i tıp doktoru ve 30’u da akademisyen.
İlk sırada RuandaParlamentoda kadın milletvekillerinin azlığı her dönem eleştiri konusu oluyor. Dünya genelinde parlamentolarda kadınların temsil edilme oranı yüzde 22. Sadece Türkiye’de değil Avrupa ve Amerika’da da parlamentoda kadın vekillerin oranı az. Örneğin Türkiye’de parlamentoda yüzde 14,39 olan kadın vekil oranı ABD’de yüzde 20.İlk sırada ise Afrika ülkesi Ruanda var. Ruanda parlamentosunda kadınların oranı yüzde 63. Ruanda’da 1994 yılında yaşanan iç savaşta 3 ay gibi kısa bir süre içerisinde 800 bin kişi katledildi. Katliamdan sonra Ruanda nüfusunun yüzde 70’ini kadınlar oluşturuyordu. Parlamentoda kadın oranının bu derece yüksek olmasında yaşanan soykırımın önemli etkisi var.İkinci sırada yüzde 50 ile Andorra geliyor. ABD yüzde 20 ile 72. sırada.
Türkiye tarihinde kadın iseKadınların ilk kez oy kullandığı TBMM 5. Dönem seçimleri 8 Şubat 1935 Türkiye genel seçimlerinde yapıldı ve 17 kadın milletvekili ilk kez meclise girdi. Ara seçimlerde bu sayı 18'e ulaştı.Türkiye'nin ilk kadın milletvekili Hatı Çırpan, 1935 yılında seçilmiştir.