Cumhuriyet ve Kadın

08.11.2023

Cumhuriyetimizin 100. yılına ulaşmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Büyük bir azim, fedakarlık ve özveriyle inşa edilen Türkiye Cumhuriyeti'nin bir parçası olmaktan dolayı gurur duyuyoruz.Cumhuriyetimizin 100. yılına ulaşmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Büyük bir azim, fedakarlık ve özveriyle inşa edilen Türkiye Cumhuriyeti'nin bir parçası olmaktan dolayı gurur duyuyoruz.Ana Bilim Dalı olarak Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün açtığı yolda bilimin, sanatın ve kültürün gelişimini sürdürme kararlılığıyla hareket ediyoruz. Hep birlikte nice yüzyıllara!Cumhuriyet’in 100. yılı dolayısıyla Equal’ın Türkiye’deki Ekim ayı elçisi seçilen Türk sanat müziğinin divası Müzeyyen Senar, New York Times Meydanı'nda yer aldı. Bir dijital müzik platformunun müzik dünyasında kadınlar için eşitliği güçlendirmek ve kadın sanatçıların müziğe olan katkılarını desteklemek amacıyla hayata geçirdiği Equal girişiminin 29’uncu kadın sanatçısı Müzeyyen Senar oldu. Türk sanat müziğinin divasının Cumhuriyet’in 100’üncü yılı kutlamaları kapsamında seçilen fotoğrafı, New York’un meşhur Times Meydanı’nda billboard’a yansıtıldı.İyiki Cumhuriyet ve iyiki Kadın!Tarihe ve insanlığın gelişimine yön veren pek çok bilim kadını vardır. Tıptan astronomiye, sosyolojiden kimyaya kadar farklı alanlarda ve disiplinlerde çalışmalara imza atan bilim kadınları günümüzde kadınlar için ilham kaynağı olmayı sürdürür. Tarih boyunca erkek egemen anlayışa karşı çeşitli düzeylerde mücadeleler veren kadınlar, hayatın her alanında olduğu gibi bilim anlamında da güçlü bir varlık gösterir. Pek çok önemli buluşun altında imzası olan kadın bilim insanları hem akılcılığın ve bilimin gelişmesine katkı sunar hem de tabuların yıkılmasını sağlar.Safiye Ali: İlk Türk Bilim KadınıTürkiye’de kadınlara seçme ve seçilme hakkının Cumhuriyet döneminde, 1934 yılında tanınmış olması sebebiyle kadınların bu dönemden itibaren eşit bireyler olarak hayata katılmaya başlayabildikleri genel olarak kabul gören bir gerçek. Bununla birlikte Anadolu topraklarında kadınların özgür bireyler olarak kendilerini ifade etmesinin ve bunun mücadelesini vermesinin çok daha eski bir geçmişi var. Türkiye’de bilimsel alanda faaliyette bulunan ilk kadınlardan biri Safiye Ali’dir. Almanya’da eğitim gören Safiye Ali, ilk Türk kadın hekim olarak tarihe geçer. Tıp öğrenimini Türkiye’de tamamlayan Müfide Küley ve Hatice Bodur ise hekim olmak için verdikleri ciddi emekle tarihe geçen ilk Türk kadın hekimleri arasında yer alan diğer isimlerdir.Türkan Saylan: Kardelenlerin ÖncüsüTürk bilim kadınları dendiğinde ilk akla gelen isimlerden biri de şüphesiz ki Türkan Saylan’dır. Cüzzam hastalığını bitiren hekim olarak tanınan Saylan, cüzzama karşı mücadelesi ve başarılarıyla Uluslararası Lepra Birliği’nin kurucu üyeleri arasında yer alırken Avrupa Dermato-Veneroloji Akademisi’nin ve Uluslararası Lepra Derneği’nin de üyesi olmuştur. Tıp dışında büyük azimle çalışmalar yürüttüğü bir diğer alan ise eğitimdir. Özellikle Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği çatısı altında kız çocuklarının eğitimine büyük katkı sunan Saylan, eğitim alanındaki çalışmalarıyla büyük prestije sahip olan Uluslararası Gandhi Ödülü’ne de layık görülmüştür. Mücadeleci kimliğiyle Türk kadınlarına örnek olan Türkan Saylan hem bilimsel hem de toplumsal alanda derin izler bırakan bir isim olmayı başarmıştır.Türk Edebiyatında bir öncü, Halide Edip AdıvarToplumsal bilimler alanında önemli çalışmaları olan Türk kadın bilim insanları arasındaki bir diğer isimse Halide Edip Adıvar. Yazdığı romanlarla aşk ve kadın psikolojisinin yanı sıra milliyetçilik konusuna da eğilen Adıvar, Türk edebiyatının yeni yatağını bulmasında ve gerçekçi edebiyat akımının doğmasında önemli roller oynamış bir aydın olarak öne çıkar. Siyasi arenada de faaliyetleri olan Adıvar, ölümüne kadar akademisyen kimliğiyle bilime katkı yapmayı sürdürmüştür.Bir Cumhuriyet Kadını Afet İnanCumhuriyet’in eşit yurttaş tasavvurunun gereği olan eğitimli kadınların öncülerinden olan, Mustafa Kemal Atatürk’ün manevi kızı Afet İnan, özellikle Cumhuriyet’in tarih anlayışının şekillenmesine sunduğu katkılarla öne çıkar. Türk Tarih Kurumu’nun kuruluş çalışmalarına da katılmış olan ve kuruma uzun yıllar ikinci başkanlık yapan Afet İnan, Türkiye’de sosyal bilimlerin ve özellikle tarihçiliğin gelişmesine sunduğu katkıyı hayatının sonuna değin sürdürür. Teknolojinin gelişmesi ve bilimsel bilginin ilerleyişiyle bilim alanında pek çok yeni çalışma yapılırken kadınlar da bu çalışmaların içerisinde önemli roller oynamaya devam eder. Türk bilim kadınları da dünya çapındaki çalışmalarıyla bilime önemli katkılar sunmayı sürdürür.Dünya tarihinde iki önemli örnek olarakMarie Curie: Nobel Kazanan İlk Kadın MucitDünya bilim tarihindeki kadınlar incelendiğinde ilk akla gelen isimlerden biri Marie Curie olur hiç şüphesiz. Polonya asıllı olan kimyager ve fizikçi Marie Curie ya da ilk adıyla Maria Salomea Skłodowska, tarihte Nobel ödülü alan ilk kadın olarak son derece özel bir yer edinir. Radyoaktivite üzerine çalışmalarıyla iki farklı dalda Nobel kazanan Curie, tarihte Nobel alan ilk kadın olmanın yanı sıra söz konusu ödülü iki kere kazanan ilk insan olarak da tarihe geçer. Ada Lovelace: Bilgisayar Programcılığının ÖncüsüÜnlü İngiliz şair Lord Byron’ın kızı Ada Lovelace, bilgisayar programcılığına öncülük ederek tarihe geçen bir bilim insanı olur. 19. yüzyılda bütün dünyada kadınların bilimsel çalışmalara veya tartışmalara katılması hoş karşılanmaz. Bu sebeple, tıpkı Marie Curie gibi Ada Lovelace de erkek egemen toplum anlayışının baskılarıyla mücadele etmek zorunda kaldığı bir hayat yaşar.