Yolcu Hakları...

10.05.2023

Havayolu ile seyahat eden yolcuların haklarına dair yönetmelik tanımı verilen uçuş iptali; önceden planlanmış olan ve en azından bir yerin rezerve edildiği bir uçuşun gerçekleştirilmemesini ifade etmektedir. Rezerve edilen uçuşun iptali durumunda yolcuların öncelikle bilet iadesi, güzergah değişikliği, ayrıca yolcunun seyahatinin ilk başlangıç noktasına ilk fırsatta dönmesini sağlayacak bir dönüş uçuşunun ücretsiz sağlanması gibi hakları mevcuttur. Yolcular iptalden haberdar edildiklerinde, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi kendilerine olası alternatif ulaşım yolları hakkında da bilgi vermek zorundadır. Yolcunun uçuşun iptali konusunda haberdar edilip edilmediği ve ne zaman haberdar edildiğine ilişkin ispat yükümlülüğü uçuşu icra eden hava taşıma işletmesine aittir. Yolcu iletişim bilgisinin, hava taşıma işletmesince talep edilmesine karşın hava taşıma işletmesine verilmemesi veya yanlış verilmesi durumunda, hava taşıma işletmesi sorumluluktan kurtulur.Havayolu ile seyahat eden yolcuların haklarına dair yönetmelik tanımı verilen uçuş iptali; önceden planlanmış olan ve en azından bir yerin rezerve edildiği bir uçuşun gerçekleştirilmemesini ifade etmektedir. Rezerve edilen uçuşun iptali durumunda yolcuların öncelikle bilet iadesi, güzergah değişikliği, ayrıca yolcunun seyahatinin ilk başlangıç noktasına ilk fırsatta dönmesini sağlayacak bir dönüş uçuşunun ücretsiz sağlanması gibi hakları mevcuttur. Yolcular iptalden haberdar edildiklerinde, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesi kendilerine olası alternatif ulaşım yolları hakkında da bilgi vermek zorundadır. Yolcunun uçuşun iptali konusunda haberdar edilip edilmediği ve ne zaman haberdar edildiğine ilişkin ispat yükümlülüğü uçuşu icra eden hava taşıma işletmesine aittir. Yolcu iletişim bilgisinin, hava taşıma işletmesince talep edilmesine karşın hava taşıma işletmesine verilmemesi veya yanlış verilmesi durumunda, hava taşıma işletmesi sorumluluktan kurtulur.
Öte yandan yolcunun tazminat alma hakkı da mevcuttur. Buna göre:
1- Planlanan hareket zamanından en az iki hafta öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri takdirde2- Planlanan hareket zamanından iki hafta ila yedi gün öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri, kendilerine planlanan hareket saatinden en fazla iki saat önce kalkışlarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla dört saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece,3- Planlanan hareket saatinden yedi günden kısa zaman öncesinde iptalden haberdar edilmedikleri ve planlanan hareket saatinden en fazla bir saat önce ayrılmalarına ve son varış yerlerine planlanan varış saatinden en fazla iki saat sonra ulaşmalarına olanak veren güzergah değişikliği teklif edilmediği sürece, uçuşu icra eden hava taşıma işletmesinden tazminat alma hakkına sahiptir.”
Uçuş gecikmeleri durumunda hangi tazminat talepleri doğar?AB yolcu hakları yönetmeliğine göre bir uçuş varış noktasına üç saat veya daha fazla gecikmeyle varırsa, rezerve edilen uçuş mesafesine bağlı olarak 250 ila 600 Euro arasında bir tazminat alma hakkı doğar. Yolcuların bunun için havayoluyla iletişime geçmesi gerekiyor. Ayrıca uzun bir uçuş gecikmesi durumunda, paket tur düzenleyicisinden, beşinci saatten itibaren her ek saat için günlük seyahat ücretinin yüzde beş oranında indirim talep edilebilinir. Ancak uçuş gecikmesine "olağanüstü koşullar" neden olmuşsa, yolcunun tazminat hakkı sona erebilir. 
Yurt dışına çıkıyorum, nerenin kanunu gecerlidir?Havacılık uluslararası bir sektör olduğu için havayolu taşımacılığına uygulanacak hukuk kuralları da nispeten uluslararası bir boyut arz etmektedir. Havayolu yolcu taşıma sözleşmesinde taraflarının borç ve yükümlülüklerini düzenleyen esas sözleşmeler; Varşova Konvansiyonu ve bu sözleşmenin daha da geliştirilmiş yeni bir versiyonu olan Montreal Konvansiyonu’dur. Her iki sözleşmeye taraf olan devletler genellikle aynı olmakla birlikte, Montreal Konvansiyonu’na taraf olmayan devletlerle irtibatlı uçuşlardan kaynaklı uyuşmazlıklar halen Varşova Konvansiyonu hükümlerine göre çözümlenmektedir. Öyleyse her iki sözleşmenin de yürürlükte olduğu söylenebilir. Sivil havayolu taşımacılığına uygulanacak esas normlar uluslararası normlardır. Taşımacılık uluslararası yapılıyor ise ister istemez zaten bu uluslararası normlar gündeme gelmektedir.