İşten Ayrılırken Hastalanmak: Hak mı, Hile mi?

10.09.2025

İş hayatında, yeni bir işe geçiş ya da mevcut işten ayrılma kararı, çalışan açısından büyük bir dönüm noktasıdır. Ancak bu süreçte yaşanan bir sağlık sorunu, işten ayrılış sürecini hem psikolojik hem de hukuki olarak daha karmaşık hale getirebilir. Peki, bildirim süresi içinde sağlık raporu almak bir çalışanın hakkı mıdır, yoksa bu durum kötü niyetli bir eylem olarak mı görülür? Bu yazıda, özellikle Avusturya iş hukukuna göre, çalışanların bu tür durumlarda sahip olduğu hakları, karşılaşabileceği riskleri ve olası yanlış anlamaları ele aldım.İş hayatında, yeni bir işe geçiş ya da mevcut işten ayrılma kararı, çalışan açısından büyük bir dönüm noktasıdır. Ancak bu süreçte yaşanan bir sağlık sorunu, işten ayrılış sürecini hem psikolojik hem de hukuki olarak daha karmaşık hale getirebilir. Peki, bildirim süresi içinde sağlık raporu almak bir çalışanın hakkı mıdır, yoksa bu durum kötü niyetli bir eylem olarak mı görülür? Bu yazıda, özellikle Avusturya iş hukukuna göre, çalışanların bu tür durumlarda sahip olduğu hakları, karşılaşabileceği riskleri ve olası yanlış anlamaları ele aldım.
Krankenstand: İşçinin Hakkı: Avusturya iş hukukuna göre, bir çalışanın hastalanması ve iş göremez duruma gelmesi temel bir haktır. Sağlık, iş gücünden önce gelir. Çalışan, hastalığını doktor raporuyla belgelendirdiği sürece, işverenin bunu kabul etmesi ve rapor süresince ücret ödemeye devam etmesi gerekir.Ancak uygulamada bazı işverenlerin, özellikle çalışan işten ayrılma sürecindeyse, bu raporlara kuşkuyla yaklaşabildiği görülmektedir. Çalışanın gerçekten hasta olup olmadığı sorgulanabilir, hatta bazı durumlarda "numara yapıyor" yaftasıyla karşılaşılabilir.
Derhal Fesih: İş sözleşmelerinin olağan süresinden önce ve aniden feshedilmesi, yani "derhal fesih" (Entlassung), işverenin elindeki en güçlü ama aynı zamanda en riskli araçlardan biridir. Fakat bu hakkın kullanılabilmesi için çalışanın ciddi ve açık bir şekilde işverenin güvenini kötüye kullandığının ispatlanması gerekir.Örneğin:• Raporluyken sosyal medyada tatil fotoğrafları paylaşmak,• Rapor süresince başka bir işte çalışmak,• İşverenin mülküne zarar vermek,• Güven sarsıcı davranışlarda bulunmak gibi eylemler bu kapsama girebilir.Ancak burada unutulmaması gereken şu: Hastalık raporu, resmi ve geçerli bir belgedir. Aksi kanıtlanana kadar çalışanın hakkını korur.
İddialara Karşı Çalışanın Hakları Neler?Bir işveren, çalışanın hastalık raporunu şüpheli bulabilir. Ancak bunu yalnızca hisle değil, somut delillerle ispatlaması gerekir. Çalışan olarak şu haklarınızı bilmelisiniz:1. Tıbbi Gizliliğe Saygı- Sağlık bilgileriniz özeldir. İşveren yalnızca iş göremezlik süresini bilmekle yetinmelidir.2. ÖGK Kontrolü Hakkınızda Bilgilendirme- ÖGK (Avusturya Sağlık Sigortası Kurumu), işverenden gelen talep üzerine ikinci bir sağlık kontrolü talep edebilir. Bu, yasal bir uygulamadır ve objektif değerlendirme amacı taşır.3. Özel Hayatın Gizliliği- Sosyal medya paylaşımlarınıza dayanarak hakkınızda haksız sonuçlara varılmaması gerekir. Tatilde olduğunuzun iddia edilmesi, bunun iş göremezliğinizi etkileyip etkilemediğiyle birlikte değerlendirilmelidir.
Zamanlama Meselesi: Suistimal mi, Tesadüf mü?İşveren açısından bildirim süresi boyunca sağlık raporu alan bir çalışana karşı derhal fesih düşüncesi gelişebilir. Ancak burada kritik soru şudur:"Raporun bu döneme denk gelmesi bir tesadüf mü, yoksa bilinçli bir kaçış mı?"Hastalık planlanamaz. Stres, tükenmişlik, yeni bir hayat kurma baskısı gibi sebeplerle sağlık sorunları tam da işten ayrılma sürecinde ortaya çıkabilir. Bu noktada çalışan, suçlu değil; desteğe ihtiyaç duyan biri olarak görülmelidir.
Küçük İşletmelerin Tepkisi: Anlayış mı, Baskı mı?Küçük işletmelerde, birkaç kişinin aynı anda işten ayrılması işvereni zor duruma sokabilir. Ancak bu, kalan çalışanlar üzerinde baskı kurulmasını ya da hasta olan personele karşı "senin yüzünden iş aksadı" suçlamalarını meşru kılmaz.Çalışanlar olarak, bu süreçte haklarınızı bilmeli, ama aynı zamanda mümkün olduğunca işvereni de bilgilendiren, açık iletişim kuran bir yaklaşım sergilemelisiniz.
Haklarını Koru, Sorumluluğunu Unutmaİşten ayrılmak, bazen özgürleşme, bazen yeniden başlama anlamına gelir. Ancak bu sürecin hukuki boyutu kadar insani yönü de vardır. Eğer hastaysanız, bu sizin hakkınızdır. Ama eğer gerçekten hasta değilseniz ve sadece "rahat etmek için" rapor aldıysanız, bu sadece işverene değil, diğer çalışanlara da zarar verebilir.Unutmayın:• Sağlığınızı korumak hakkınız.• Haklarınızı bilmek güvenceniz.• Sorumluluk sahibi davranmak ise profesyonelliğinizin göstergesidir.