Nesnel Düşünce Nedir?

07.05.2025

Yaklaşık 7 hafta Türkiyede kaldım, 42 seneden beri Avusturyada yaşıyorum. Kaldığım sürede konuştuğum kişilerin eşya ve olaylara "nesnel" bir bakış açısı ile bakmadığını fark ettim. Bu tür bir yaklaşım tarzı bana göre büyük bir eksiklik. Avrupada yaşayan Türklerin çoğu da aynı şekilde nesnel bakış açısından çok uzaktalar. İnsanımız ilişkilere, iş hayatına, tuttuğu spor takımına, oy verdiği partiye, kısaca her şeye taraftar mantığı ile yaklaşıyor. Her ne kadar küresel ölçekte hamasi ve popülist söylemler dünya genelinde toplumlarda  revaç bulsa da Avrupada her konuyu nesnel olarak konuşup müzakere edebileceğiniz binlerce muhatab bulabilirsiniz. Nesnel düşünceyi biraz açmak istiyorum. Konuyu yapay zekaya sordum, işte aldığım cevap:Yaklaşık 7 hafta Türkiyede kaldım, 42 seneden beri Avusturyada yaşıyorum. Kaldığım sürede konuştuğum kişilerin eşya ve olaylara "nesnel" bir bakış açısı ile bakmadığını fark ettim. Bu tür bir yaklaşım tarzı bana göre büyük bir eksiklik. Avrupada yaşayan Türklerin çoğu da aynı şekilde nesnel bakış açısından çok uzaktalar. İnsanımız ilişkilere, iş hayatına, tuttuğu spor takımına, oy verdiği partiye, kısaca her şeye taraftar mantığı ile yaklaşıyor. Her ne kadar küresel ölçekte hamasi ve popülist söylemler dünya genelinde toplumlarda  revaç bulsa da Avrupada her konuyu nesnel olarak konuşup müzakere edebileceğiniz binlerce muhatab bulabilirsiniz. Nesnel düşünceyi biraz açmak istiyorum. Konuyu yapay zekaya sordum, işte aldığım cevap:
"Nesnel düşünce nedir! Nesnel düşünce, gerçeklere, objektif bilgilere ve mantıklı bağlantılara odaklanan bir düşünce biçimidir. Bu, fikirlerinizi ve kararlarınızı doğrulanabilir verilere dayanarak oluşturduğunuz anlamına gelir; duygular, önyargılar veya kişisel görüşler sizi yönlendirmemelidir.
Nesnel düşünce sırasında, durumu tarafsız bir şekilde değerlendirmeye çalışırsınız, farklı bakış açılarını göz önünde bulundurur ve iyi düşünülmüş bir karar verirsiniz. Bu, bilim, araştırma, tartışmalar ve sorun çözme gibi alanlarda, nesnel ve anlaşılır sonuçlara ulaşmak için özellikle önemlidir.
İşte nesnel düşünceye ilişkin bazı örnekler: Bir ürün satın alırken, farklı markaların fiyatlarını ve özelliklerini karşılaştırmak ve en iyi seçeneği belirlemek. Bu durumda, kişisel tercihlerden çok, objektif verilere dayanarak karar verirsiniz. Bir araştırma yaparken, sadece güvenilir ve doğrulanabilir kaynaklardan bilgi almak ve bu bilgileri analiz ederek sonuçlara ulaşmak. Bu, duygusal veya önyargılı yaklaşımlardan uzak durmayı sağlar. Bir takım çalışmasında, herkesin fikirlerini dinlemek ve ortak bir çözüm bulmak için objektif kriterler belirlemek. Bu sayede, kişisel beğenilerden bağımsız, adil ve mantıklı kararlar alınır. Bir sağlık sorunu hakkında karar verirken, doktorların önerilerini dikkate almak ve bilimsel verilere dayanmak. Bu, kişisel tercihlerden çok, en doğru ve güvenilir bilgiyi kullanmayı sağlar."
Düşünme şekilleri insanların olaylara, duruma veya problemlere yaklaşım biçimini ifade eder. Avrupa insanı çok yönlü düşünme becerisine de sahip. Kreatif, yaratıcı fikirler üretme, farklı bağlantılar kurma,özgün çözümler geliştirme de Avrupada çalışan insanlarda aranan özellikler arasındadır. Özellikle ürün geliştirme ve tasarım alanlarında geleneksel olmayan yöntemler tercih edilerek yeniliklerin kapısı açılmak istenmektedir. ÖzeYeni fikirler üretme, farklı 
Bundan dolayı rahmetli bilge lider Aliya İzzet Begoviç: “Ben olsam Müslüman Doğu’daki tüm mekteplere eleştirel düşünme dersi koyardım. Batı’nın aksine Doğu, bu acımasız mektepten geçmemiştir ve birçok zaafın kaynağı budur.” demiş.
„Aliya’nın bu ifadeleri eleştirel düşüncenin toplumların hayatında ne denli önemli olduğunu gösteriyor. En küçük eleştirinin ihanet olarak tanımlandığı bir kültürel iklimde Aliya’nın değerlendirmesi daha büyük anlam taşıyor. Eleştirel düşüncenin yokluğu toplumsal hayattan siyasal örgütlenmeye kadar hayatın bütün alanlarını etkiliyor.
Aliya’nın Batı değerlendirmeleri de eleştirel düşüncenin örneğini verir niteliktedir. Eleştirel düşüncenin en büyük düşmanı toptancılıktır. Toptancılık, bir olayı tek bir yönden değerlendirmeyi ve aşırı genellemeyi içerir. Aşırı genelleme, incelenen olay hakkında farklı yönlerin ortaya çıkmasını engeller.“(Yusuf Yavuz Yılmaz)
Eleştirel düşünme teknolojik ilerleme için de çok önemli. Eğer sahip olduğumuz her şeyi olduğu gibi kabul edip üzerinde düşünmeseydik, yeni arayışlar içine girmeseydik, teknolojik olarak hiç bir ilerleme sağlayamazdık. Her şey aslında eleştirel gözle bakmakla başlıyor; akıl yürütmek, sorgulamak ve analiz etmek.