Çocuklarda konuşma bozuklukları

12.03.2020

Doğumdaki ilk ağlama çocuklarda konuşmanın başlangıcı olarak kabul edilir. Ağlama, konuşmayı öğrenene kadar çocuğun can simididir. Rahatsız olunan durumlarda, acıktığında, uykusu geldiğinde ve yorulduğunda ağlayarak sinyaller verilir. Gün geçtikçe çevredeki sesler daha fazla dikkat çeker ve henüz konuşamayan bebekler ağlamanın dışında belirli sesler çıkarabildiklerini keşfederler. Sesleri ve konuşulanları dinleyerek seslerden ilk olarak hecelere, daha sonra sözcüklere ve cümle yapılarına doğru ilerlerler. Dil gelişimde çocuklar belli bir sıra izlerler ve belirli bir yaşa gelene kadar konuşma bozuklukları tespit edilemez. Doğumdaki ilk ağlama çocuklarda konuşmanın başlangıcı olarak kabul edilir. Ağlama, konuşmayı öğrenene kadar çocuğun can simididir. Rahatsız olunan durumlarda, acıktığında, uykusu geldiğinde ve yorulduğunda ağlayarak sinyaller verilir. Gün geçtikçe çevredeki sesler daha fazla dikkat çeker ve henüz konuşamayan bebekler ağlamanın dışında belirli sesler çıkarabildiklerini keşfederler. Sesleri ve konuşulanları dinleyerek seslerden ilk olarak hecelere, daha sonra sözcüklere ve cümle yapılarına doğru ilerlerler. Dil gelişimde çocuklar belli bir sıra izlerler ve belirli bir yaşa gelene kadar konuşma bozuklukları tespit edilemez. 
Konuşma Bozuklukları ebeveynler açısından özellikle çocuğun yaşıtlarından geri kaldığını fark ettiklerinde tespit edilir. Bu durumda çocuk yaşıtlarıyla güçlü bir iletişim kuramaz, sessiz kalmayı tercih eder, ekleri kullanamaz, aynı kelimeleri kullanır ve söylediklerini sadece anne babası tarafından anlaşılır. Dil edinim sürecinde belirli becerilerin gerçekleştirilemediğinde bir uzman yardımı alınması gerekir. 
Dil gelişimindeki gecikme çocuklarda zeka geriliği ve zihinsel engellilik, nörolojik hastalıklar, otizm ve yaygın gelişimsel sorunlar ve işitme engeli gibi farklı sorunlardan kaynaklanabilir. Bunun dışında anne ve babanın çocukla yeterince ilgilenmeyip çocukla vakit geçirmemesi, çocukla iletişim kurmak yerine çocuğun teknolojik aletler ile vakit geçirmesi, evin içinde birden fazla dilin konuşulması ve bazı durumlarda erken doğum, çocuğun belirli bir kilonun altında dünyaya gelmesi ve çocuğun anne ya da babasının da konuşma bozuklukları yaşaması çocuklarda konuşma bozukluklarına neden olur. 
Konuşma becerilerinin gecikmesinin yanı sıra çocukta yürüme, oturma ve emekleme gibi becerilerinde de gecikme tespit ediliyorsa ve göz teması kurulamıyorsa, çocuk sürekli dengesini kaybedip düşüyorsa ve dokunulduğunda tepki gösteriyorsa çocuk nöroloğu ile görüşülmesi önerilmektedir. 
Genel olarak konuşma bozukluğunda kekemelik, artikülasyon bozukluğu ve harf söyleyememe ve hızlı bozuk konuşma en çok tespit edilen sorunlardır. 
Kekemelik, özellikle 2-5 yaş arası içerisinde bulunan çocuklarda karşılaşılan konuşma ritmi ve akıcılık bozukluğudur. Çocuğun kekeme olduğu konuşurken karasız kalmasından, hece tekrarları yapmasından, bazı kelimeleri uzatıp bazılarını duraksatmasından tespit edilir.  Genetik olabilen bu durum aile içi gerginlik ve hızlı zihinsel gelişimden kaynaklanabilir. Tedavi için dil ve konuşma terapistleri tercih edilmelidir.
En çok tespit edilen bir diğer konuşma bozukluğu olan harfleri söyleyememe ve artikülasyon bozukluğu çocuğun konuşma seslerini yanlış ya da eksik üretmesidir. Sesletim sorunu işitme kaybı, yarık dudak-damak ve ağızla ilgili sorunlar gibi nedenler sonucu gözlemlenir. Dil ve konuşma terapisti, çocuğun yaşına ve konuşma bozukluğunun derecesine göre bir eğitim programı uygular. 
Dil edinim sürecini çocuğun sosyal çevresi ve özellikle annenin çocukla olan iletişimi etkiler. Anne ve babanın bebeklerini doyururken, giydirirken ve günlük aktivitelerde yaptıkları konuşmalar ve kullandıkları kelimeler çocuğun dağarcığını güçlü bir şekilde arttırır. Burada dikkat edilmesi gereken durum ilk olarak basit sözcükler ve kısa cümlelerin kullanılmasıdır. 
Doğru bir terapi ile konuşma bozuklukları tedavi edilir. İyi bir terapi ile birlikte ebeveynin çocuğa destek çıkması ve desteklemesi önerilir.